De arbeidsmarkt is krap en blijft krap door vergrijzing en ontgroening: de beroepsbevolking krimpt. Overal in Europa ontvolkt het platteland. Buig de vluchtelingenstroom om van een probleem naar een oplossing. Huisvest ze daar waar leegstand ontstaat en gebruik ze als arbeidsmigranten die hiaten opvullen in de gezondheidszorg en de technische industrie waar nu al arbeidstekorten zijn.
Een ongecontroleerde instroom van vluchtelingen roept bij veel mensen begrijpelijkerwijs angstvisioenen op en dat is precies datgene wat Loekasjenko en Poetin beogen. Maar het verraadt dat zij slechts grijpen naar een kortstondige tactiek. Zij hebben geen strategie, geen plan om de oorlog met het westen te winnen waarin zij zich menen te bevinden.
Ze rekken hun tijd met het destabiliseren van de Europese Unie. Poetin en Loekasjenko leven in een voorbije wereld. De jongeren en vooral jonge vrouwen die wel een perspectief zien en dus een plan hebben, zagen aan de poten van hun macht. Zij zijn de toekomst. Dictators jagen iedereen met tegenspraak weg en veroorzaken zo altijd zelf de braindrain die uiteindelijk hun ondergang betekent – ook al kan dat soms lang duren. In het licht van de geschiedenis zijn dictators per definitie tijdelijk. Zij zijn nooit de continuïteit die zij beweren te belichamen.
Maar met hun gebrek aan scrupules en met hun staatsrepressie zijn ze uiterst wendbaar tegenover ons logge democratische veelstatensysteem. Dit vraagt om creatief, onconventioneel denken in Europa. Er is naast het direct afwijzen van ‘gelukszoekers’ zonder kans op een verblijfsstatus en het direct verlenen van een werkvergunning aan gewilde hoogopgeleide migranten een derde weg nodig die de migratiedruk van de ketel haalt en Poetin en Loekasjenko de wind uit de zeilen neemt.
Als de migranten uit Iraaks Koerdistan alleen maar illegaal in de Europese Unie kunnen zijn omdat het gebied waar zij vandaan komen immers veilig is verklaard, dat moet het voor de Europese Unie ook mogelijk zij ter plekke te werken aan een beter economisch perspectief voor deze mensen. Zij ervaren hun bestaan als uitzichtloos. Er valt in Noord Irak kennelijk geen menswaardig bestaan op te bouwen. Het land is een disfunctionele staat.
Laat de Europese Unie daarom in het gebied een universiteit stichten voor beroepsopleidingen in vakgebieden waar in Europa al grote tekorten heersen die de komende decennia door de vergrijzing alleen maar groter zullen worden: De gezondheidszorg en de technische beroepen. Wie daar een opleiding succesvol afrondt komt in aanmerking voor een werkvergunning. Wie slaagt voor het toelatingsexamen krijgt een beurs van de EU voor de duur van de opleiding die voldoende is om als kostwinner een gezin te onderhouden. Het lijkt me handig als onderwijs in de Engelse taal van meet af aan onderdeel is. Met Engels kom je overal in Europa aan de bak.
Daarmee trekken we de angel uit het probleem: er ontstaat toekomstperspectief. De kosten die er mee gemoeid zullen zijn bedragen een fractie van die van de repressie die nodig is om alle buitengrenzen van de EU dicht te timmeren. Die kosten zijn opeens ook niet meer a fonds perdu, maar een investering in de toekomst van Europese economie dan wel die van de Koerdische economie in noord Irak.
Europa vergrijst. In de hele Europese Unie raken dorpen op het platteland op dit moment al ontvolkt. Een geschoolde onderhoudstechnicus, bouwvakker, verpleegkundige, arts of leerkracht die een gezin sticht en zo de lokale gemeenschap steunt, wordt daar met open armen ontvangen.
Ik pleit er niet voor de deuren zomaar wagenwijd voor iedereen open te zetten. Zo’n opleidings- en migratietraject mag best een afvalrace zijn waarin alleen de besten zo’n Europees scholarship verdienen en de eindstreep halen. En wie misdaden uit het verleden verzwijgt, riskeert intrekking van de verblijfsstatus. Maar ieder rechtschapen mens verdient op zijn minst een eerlijke kans.