Europa wordt bedreigd. En het zal pas echt een vuist tegen geopolitieke uitdagingen kunnen maken als het volk van Europa zich bewust wordt van zijn Europese identiteit en vanuit dat besef zijn politieke instituties inricht, zijn leiders kiest en zijn belangen formuleert.
Identiteit is een gevoel en politieke belangen zijn daarvan een rationele afgeleide. Als Europa een ‘familie’ is dan heb je die niet gekozen maar het zijn onze verwanten die we tegenover de buitenwacht niet zullen afvallen. Uit dat gevoel ontspruit de ratio van het geopolitieke handelen. Niet anders om.
De ‘ziel van Europa’, is onze ‘common ground’; datgene dat wij met elkaar gemeen hebben. Deze culturele gemeenschap omvat onze historische en etnografische diversiteit. Dit omspansel is wezenlijk voor onze toekomst. Zonder dat zal Europa ten onder gaan aan onderlinge twisten.
Eensgezindheid is eens temeer belangrijk omdat Europa wordt aangevallen (in Oekraine) vanwege zijn waarden. Door Poetin’s Rusland. En het wordt ondermijnd door andere vijandige mogendheden zoals Xi’s China. Ze benijden en tegelijk haten ze onze Europese manier van leven: De levenswijze van de open samenleving. Ruimdenkend en gezamenlijk strevend naar menswaardigheid. Ze proberen ons vertrouwen in onze samenleving en onze instellingen te ondermijnen. Daarom moeten we de ziel van Europa verdedigen.
Wat Europa zo de moeite waard maakt om in te leven en hoe we haar kunnen verdedigen, op die vragen zoeken wij antwoorden en daarom vragen wij u uw stem te verheffen door deel te nemen aan het gesprek op dit platform. We mogen dit niet aan alleen maar onze politieke elites toevertrouwen. Daarvoor staat te veel op het spel. Het debat moet populariseren en zich verbreden naar de totale bevolking wil de Europese beschaving de uitdagingen van deze tijd het hoofd kunnen bieden. Het voortbestaan van Europa is niet vanzelfsprekend meer.
Eeuwenlang heeft Europa in de wereld de lakens uitgedeeld en de menselijke beschaving herschapen naar Europa’s evenbeeld. Geen continent is hier aan ontkomen. Europa koloniseerde de wereld cultureel, politiek, economisch. De wereld werd steeds Europeser. De kosmopolitische wereld ademt nog Europese allure maar dat is bezig te veranderen. Het Europese hoogtij is voorbij. De andere beschavingen zijn nu in opmars en voor hen is de Europese zienswijze niet per se de juiste, het goede. Dat individuele vrijheid niet te evenaren creativiteit ontketent die onoverwinnelijk maakt, is in de rest van de wereld niet vanzelfsprekend.
Kritisch denkend op zoek naar een nieuw pan-Europees verhaal vanuit een dieper besef van saamhorigheid en een gedeeld beschavingsideaal zonder een politiek programma maar vanuit een open grondhouding. Met de pen als wapen.
Europa dreigt overlopen te worden. Het krijgt een koekje van eigen deeg. Onderwerping begint met ondermijning. Agitatie wordt voorafgegaan door propaganda. Het gebeurt niet alleen door geweld met militaire middelen maar onze tegenstanders gebruiken de vruchten van onze wetenschap en technologie ook om hun andere maatschappijmodel, hun waarden en normen, wetten en instituties, tradities en rituelen in onze cultuur te doen postvatten. Vaak heimelijk. Zij zetten onze wapens tegen ons in.
Tegen deze pogingen Europa te onderwerpen moeten we ons te weer stellen. Want Europa is ons dierbaar. Maar ons moderne kosmopolitisme heeft ons kwetsbaar gemaakt. De poorten van de ‘open samenleving’ die ons dierbaar is, staan wijd open voor andersdenkenden. Je kunt de open samenleving niet verdedigen door de poorten dicht te gooien want dat is precies wat onze tegenstanders beogen: Een einde aan de Open Samenleving met zijn grondrechten en burgerlijke vrijheid.
Onze openheid maakt ons kwetsbaar voor wie onze stijl van leven verwerpt. De Oorlog in Oekraine is evenzeer een cultuuroorlog tegen het Westen en specifiek tegen Europa. Zij zal niet stoppen met de volledige annexatie van Oekraine.
Wij kunnen alleen maar hopen dat elk paard van Troje dat wij binnenlaten zal veranderen in een medestander omdat de verleidingen van de open samenleving onweerstaanbaar zijn. Maar enige zekerheid daaromtrent hebben wij niet en dus is het raadzaam ons te wapenen met cultureel zelfbewustzijn. Daarbij moeten we niet trappen in de val van de zelfgenoegzaamheid. We mogen ons niet behaaglijk wentelen in ons eigen gelijk. We willen kritisch denkend op zoek naar een nieuw pan-Europees verhaal vanuit een dieper besef van saamhorigheid en een gedeeld beschavingsideaal zonder een politiek programma maar vanuit een open grondhouding. Met de pen als wapen in de aanslag maar de vizier altijd open. Te wapen! Pax Europea: Unitum humanitatis!