De ziel van Europa was zeker te vinden in het vooroorlogse Berlijn, de Pruissisch-verlichte geest van Frederik de Grote maar ook de ziel van Alfred Döblin’s roman ‘Berlin Alexanderplatz’. De door de nationaal-socialisten begonnen Tweede Wereldoorlog had Berlijn in 1945 ontzield net zoals het hart was weggerukt uit Zadkine’s Stad zonder Hart Rotterdam.
Maar deze film laat zien hoe de mensen na bij zinnen te zijn gekomen toch hun laatste restje hoop bij elkaar scharrelen en de draad van het leven weer oppakken.
Döblins bekendste en succesrijkste werk is Berlin Alexanderplatz, dat verfilmd werd. Een grote stadsroman (1929) over hoeren, pooiers, moordenaars en dieven en een ex-boef (Franz Biberkopf) die op het rechte pad wil komen, wat niet lukt. Franz stelt het individuele voor. Hij is individu. Een arbeider die uit de gevangenis vrijkomt en die zijn uiterste best doet om wederom ‘fatsoenlijk’ te worden, maar desondanks met de verzamelde krachten van de Berlijnse onderwereld te maken krijgt. Na een zoektocht naar zijn eigen identiteit in de anonieme massa verovert hij zich een plaats als lid van de gemeenschap. De roman werd door de nazi’s verboden en maakte deel uit van de boekverbrandingen in mei 1933.
Waarom vrijheid belangrijk is? Wel nu dan, hier om dus. Niks zeggen. Gewoon kijken.