(Door Karin van Dam en Erwin van den Brink)
Vrede in Europa is niet meer vanzelfsprekend sinds Rusland buurland Oekraïne binnenviel. Europese krijgsmachten gingen al eerder herhaaldelijk in VN-verband of in NAVO-verband op missie om elders in de wereld gewapende conflicten te beheersen. Zo was er ISAF (International Security Assistance Force) tussen 2001 en 2014 in Afghanistan.
We kregen een brief van brigadegeneraal Gert-Jan Kooij van de 13e Lichte Brigade van de Koninklijke Landmacht met een uitnodiging voor de opening van de Gedenkhoek in de De Ruyter van Steveninck-kazerne in Oirschot. We werden op die dag (28 augustus 2024) wel vroeg verwacht want na de opening zou de jaarlijkse sportdag beginnen.
De gedenkhoek is er gekomen om de gevallenen te herdenken voor wie dit de thuiskazerne, hun uitvalsbasis, was. Onder wie Timo Smeehuijzen, Karins zoon. (Wij zijn sinds enige jaren echtgenoten). Timo diende bij de Limburgse Jagers. Hij kwam in 2007 om het leven tijdens de operatie Taskforce Uruzgan in Afghanistan.
We werden in de vroege ochtenduren samen met de andere genodigden vriendelijk ontvangen met een kop koffie en een gebakje, door de generaal en door humanistisch raadsvrouw, Vera Broekhuijsen.
Van de opening van een gedenkhoek voorafgaand een de jaarlijkse sportdag maak je je geen voorstelling als een groots spektakel. Maar het bleek een buitengewoon indrukwekkende ceremonie.
Vera en de generaal gingen ons voor naar de appelplaats. Daar stonden zo’n drieduizend militairen klaar in het gelid. Onder hen ook Duitse militairen want de dertiende lichte brigade is onderdeel van de tiende Duitse pantserdivisie. Zo ver weg is voor ons goddank de Tweede Wereldoorlog. Maar angstwekkend dichtbij is de oorlog in Oekraïne. Sneuvelen is niet langer denkbeeldig maar een reële kans voor wie militair is en kan worden uitgezonden.
Op het moment dat iemand sneuvelt “is er een oorverdovende stilte”, zo sprak Gert-Jan Kooij: “Van het ene moment op het andere stopt de tijd. Stoppen dromen, stoppen plannen, stopt het ouder worden, stopt het leven. Familie en vrienden worden geconfronteerd met leegte. Collega’s staan bevroren. Laten we daarom vandaag stilstaan bij onze collega’s, onze vrienden die het grootste offer brachten. Zodat ze niet stoppen; die dromen, die plannen. Zolang wij ons diegenen die het grootste offer brachten blijven herinneren, leven hun dromen en plannen in ons voort.”
Militairen beseffen dat zij de mannen en vrouwen zijn die voor ons, burgers, als het nodig is de kastanjes uit het vuur halen met gevaar voor eigen leven. Kooij: “Als het nodig is, starten wij de alarmering. Komen wij naar de kazerne, beladen de voertuigen en rijden naar het oosten. De collega’s die we vandaag herdenken hebben dat gedaan. Zij hebben hun leven gegeven voor onze vrijheid. Laat onze herinnering aan hen nooit eindigen. Dat zijn we verplicht aan Nederland, aan elkaar en aan hen die we hier herdenken.”
Terwijl de eerste zonnestralen de ochtenddauw verdreven uit het gras van de appelplaats, werden kransen gelegd bij het monument geflankeerd door een “Fallen Soldier Battle Cross”: Twee laarzen met daarin een geweer met op de loop een helm als symbool voor de aanwezigheid van de gevallen kameraden bij de ceremonie.
Vera las de namen voor van de tien gevallenen die in de Gedenkhoek worden herdacht:
Hans Breek
Robert Donkers
Timo Smeehuijzen
Tom Krist
Jos Leunissen
Jos ten Brinke
Azdin Chadli
Marc Harders
Jeroen Houweling
Luc Janzen
En ze voegde eraan toe: “Deze mensen waren naast militair ook zoon, broer, vriend, partner, vader en collega. Ieder met een eigen levensverhaal. Ieder met eigen hobby’s, idealen, dromen, muzieksmaak en eigenaardigheden. En deze levensverhalen zijn ook verbonden met elkaar. Verbonden door missies, kameraadschap en dienstbaarheid voor Nederland.” () “Verhalen over onder meer voetbal, liefde, humor, muziek, sporten, mensen helpen, kattenkwaad, gamen en over toekomstplannen.”
“Voor het herinneren zijn verhalen over de mensen die wij hier gedenken van groot belang. Die verhalen vertellen wie zij waren, wat zij belangrijk vonden en hoe zij in het leven stonden.”
Ze drukte alle militairen die bij het ochtendappel aanwezig waren op het hart om een dagboek bij te houden wanneer zij op missie zijn. “Want onze verhalen helpen anderen met herinneren als we er zelf niet meer zijn.”
Tot slot speelde de militaire kapel het Wilhelmus.
De Gedenkhoek in de kazerne te Oirschot is niet weggestopt in een of ander hoekje. Hij bevindt zich vlakbij de kantine: Iedereen komt er elke dag langs. De plek valt niet te vermijden. En dat is precies de bedoeling.
https://www.facebook.com/13lichtebrigade/videos/800620612271469/?locale=sv_SE
