Volgende week praat de Europese Raad (van regeringsleiders) over de vijftig miljard steun voor Oekraine in de oorlog tegen de Russische bezetter. Zoals bekend ligt Hongarije hier voortdurend dwars omdat de populist Viktor Orbán samenspant met Poetins Rusland: Het dreigt met een veto en probeert daarmee allerlei concessies los te peuteren. Zoals ontheffing van zijn verplichting zich aan de rechtstaat te houden.
De overige regeringsleiders zijn het Hongaarse gemarchandeer en gechicaneer en getraineer zat en overwegen de lidstaat met een beroep op artikel 7 uit het Europese Verdrag tijdelijk zijn stemrecht te ontzeggen. Het lijkt er op dat dit op de komende top, 1 februari 2024, op tafel ligt, klaar om te worden ingezet. Bij de vorige top hebben de regeringsleiders vlak voordat zijn gingen stemmen Orbán verzocht even een plas op de w.c. te gaan doen: een diplomatieke trouvaile van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Zo behield de Europese Raad formeel zijn unanimiteit. Daar lijkt Orbán nu niet meer mee weg te komen.
Wat zich hier openbaart is belangrijk, zo niet van historisch belang. Er ontstaat hier jurisprudentie (rechtspraktijk) over hoe een lidstaat zijn veto mag gebruiken en dus ook jurisprudentie over hoe hij dat niet mag gebruiken. Dit is een stap naar een wezenlijk andere manier van Europese besluitvorming, namelijk besluitvorming bij gekwalificeerde meerderheid. Die gekwalificeerde meerderheid is nu: de voltallige raad minus een. Maar er zijn allerlei gekwalificeerde meerderheden denkbaar: de helft plus een, tweederde, e.d. Het maakt het veel interessanter om allerlei coalitities van groepjes lidstaten te vormen om in verschillende kwesties sneller tot een meerderheidsbesluit te komen via compromissen.
Het is zelfs denkbaar elke lidstaat een gewogen stem te geven en dan kun je denken aan een gewicht naar rato van bevolkingsomvang, naar rato van zijn zetels in het Europese Parlement of naar rato van zijn bruto binnenlands product. Wie heeft betere ideeën? We horen het graag.
We citeren nu Politico:
“Dit vat goed samen waar het vertrouwen tussen Orbán en andere leiders is,” zei een EU-functionaris die, net als anderen die in dit stuk anoniem worden geciteerd.
Vijf Europese ambtenaren en diplomaten zeiden dat andere landen in het blok klaar zijn voor actie tegen Boedapest in wat een historisch zou zijn voor regeringsleiders die vertrouwen op cohesie en unanimiteit.
“Als Orbán echt opnieuw een akkoord [over de begroting en de 50 miljard euro voor Oekraïne] blokkeert op de top in februari, zou het gebruik van artikel 7 om Hongarije zijn stemrecht te ontnemen een reële optie kunnen worden,” zei een EU-diplomaat.
De stemming van volgende week over hulp aan Oekraïne is essentieel voor Oekraïne en voor de boodschap van de EU aan de Russische president Vladimir Poetin dat Oekraïne de unanieme steun heeft van westerse bondgenoten. In december blokkeerde Orbán de poging van de EU om hulp te sturen naar Oekraïne, als teken van steun aan Poetin. Orbán zei toen dat hij alleen bereid zou zijn om zijn veto op te heffen als de EU haar eigen bevroren hulp aan Hongarije zou opheffen vanwege de schendingen van de rechtsstaat.
De Europese leiders willen vooral hun steun blijven betuigen nu het Amerikaanse Congres heeft om het eens te worden over zijn eigen financiële injecties in Kiev.
Lees verder Politico: https://www.politico.eu/article/eu-threatens-silence-hungary-orban-if-blocks-ukrainian-aid-funds-article-7/
En verder: https://www.consilium.europa.eu/en/meetings/european-council/2024/02/01/